In de context van de klimaatopwarming worden adaptieve maatregelen alsmaar belangrijker. We dienen onze maatschappij aan te passen aan de huidige en toekomstige veranderingen in ons weer en klimaat. Een gepast groenbeleid speelt daarin een cruciale rol. Als lokaal bestuur geven we hierin het goede voorbeeld met de aanplant van extra klimaatbomen. Toch kunnen ook burgerinitiatieven een wereld van verschil maken. Onze gemeente beschikt over heel wat private tuinen, waar heel wat ruimte is om deze klimaat-proof in te richten en zo mee te zorgen voor een beter lokaal klimaat.
De voortuinen in het bijzonder vragen extra aandacht. De groene invulling van de voortuinen staat steeds meer onder druk van verhardingen die (vaak ongewettigd) aangelegd worden voor het gebruiksgemak in functie van onderhoud en parkeervoorzieningen. Te veel verhardingen kunnen de lokale waterhuishouding in het gedrang brengen, omdat er op die manier minder water in de bodem kan sijpelen en er makkelijk wateroverlast kan ontstaan. Bovendien zijn grijze en verharde voortuinen nefast voor de biodiversiteit. Nog steeds worden heel wat voortuinen verhard, tegen de voorwaarden van de omgevingsvergunningen in, waarin structureel wordt opgelegd dat de voortuin voor minstens 50% van de oppervlakte voorzien moet worden van levend groen.
Ook de bomen staan onder druk. Heel wat bomen worden gekapt, al dan niet met toestemming van de gemeente met een omgevingsvergunning. Het lokale bestuur pleit voor het maximale behoud van bomen, gezien deze een belangrijke verkoelende en zuiverende functie hebben alsook voor een verfraaiing zorgen van het landschap of straatbeeld. Bij het kappen van bomen wordt steeds in de vergunning mee opgenomen dat de kap gecompenseerd moet worden via het heraanplanten van een nieuwe boom. Die voorwaarden worden niet altijd gevolgd en zijn tot op vandaag moeilijk controleerbaar.
Een gepast handhavings- en sensibiliseringsbeleid kan bijdragen aan een oplossing voor bovenstaande problematiek.
In 2022 stapte het lokale bestuur in het Pilootproject Omgevingshandhaving van het Departement Omgeving (Vlaanderen) in. Dat pilootproject heeft als doel om samen met lokale besturen het lokale handhavingsbeleid aan te sterken en verder uit te werken. Ons lokaal bestuur wil daarbij vooral inzetten op handhaving inzake het naleven van voorwaarden bij bronbemalingen alsook handhaving met betrekking tot voortuinen en (her)aanplant van gekapte bomen. Binnen het pilootproject wordt er gezocht naar manieren om beter en gerichter te kunnen handhaven/sensibiliseren rond die thema’s. Binnen dit traject zullen dan ook de nodige tools en instrumenten onderzocht worden om het handhavingsbeleid kracht bij te stellen. Het opleggen van een waarborg is een voorbeeld van zo’n instrument.
Om inwoners van onze gemeente aan te sporen het juiste te doen, kan ervoor gekozen worden om een waarborg op te leggen. In dit geval zou het opleggen van een waarborg bij het afleveren van een omgevingsvergunning voor het kappen van bomen of bij een omgevingsvergunning voor het bouwen van een woning met voortuin een incentive kunnen zijn om inwoners te stimuleren de voorwaarden die opgelegd worden in de vergunning effectief na te leven. Het opleggen van een waarborg blijkt een succesvolle maatregel. Dit wordt reeds toegepast voor andere werken waarvoor een omgevingsvergunning vereist is en/of voor werken aan openbaar domein, om te verhinderen dat er schade berokkend wordt aan het openbaar domein.
In het kader van bovenstaande problematiek, wordt er geopteerd een waarborg op te leggen voor volgende handelingen die gepaard gaan met de aanvraag van een omgevingsvergunning:
Heraanplanten van bomen na kapping
Per gekapte boom wordt een waarborg opgelegd van 100 euro, met een maximum plafond van 1.000 euro per aanvraag.
Het plafond van 1.000 euro wordt verhoogd voor complexere omgevingsprojecten waarbij een aanvraag wordt ingediend tot het kappen van meer dan vijftien bomen binnen eenzelfde aanvraag. In zulke gevallen blijft de waarborg 100 euro per gekapte boom, maar bestaat er een maximumplafond van 10.000 euro.
Correcte aanleg van de voortuin in minstens 50% levend groen
Voor de voortuinen wordt een waarborg opgelegd van 500 euro per aanvraag voor een individuele woning. In geval van een meergezinswoning bedraagt de waarborg 500 euro per wooneenheid, met een maximumplafond van 10.000 euro.
Soms wordt vastgesteld dat waarborgen regelmatig niet teruggevraagd worden, soms om grotere kosten voor herstelling te vermijden, soms uit onachtzaamheid. Daarom is het lokale bestuur wel bereid nog een herinnering te sturen gedurende het laatste jaar voor de vervaldag indien blijkt dat de waarborg nog niet is teruggevorderd.
Het is immers onmogelijk om lange tijd na de werken nog controle te doen. Daarom is een stimulans nodig om deze waarborgen terug te vragen, onder de vorm van verlies van deze waarborg bij het niet-tijdig terugvragen ervan zodat alle waarborgen die niet werden teruggevorderd na verloop van vijf jaar als verloren beschouwd worden.
Deze werkwijze geeft aanleiding tot een grotere boekhoudkundige duidelijkheid.
/
De gemeenteraad besluit voor een termijn vanaf 1 januari 2024 tot en met 31 december 2029 een waarborgsom op te legen bij omgevingsvergunningen voor het kappen van bomen alsook bij aanvragen waarin voorwaarden gesteld worden met betrekking tot aanleg van een voortuin.
Iedere aanvrager van de omgevingsvergunningen vermeld in artikel 1, dient bij aanvraag van de omgevingsvergunning, voor uitvoering van de werken, een waarborgsom te betalen. Deze waarborgsom wordt opgelegd om te verzekeren dat voorwaarden die in de omgevingsvergunning gesteld worden, effectief worden nageleefd.
De waarborgsom dient betaald te worden via overschrijving op rekening van het gemeentebestuur.
Het bedrag van de onder artikel 1 en 2 genoemde waarborg wordt als volgt voorgesteld:
De waarborgsom dient door de aanvrager van de omgevingsvergunning na het beëindigen van de heraanplant van de gekapte boom/bomen en/of het beëindigen van de aanleg van de voortuin en binnen de geldige termijn van de omgevingsvergunning te worden teruggevraagd.
De waarborgsom kan ten laatste vijf jaar na het storten ervan worden teruggevraagd. Niet-teruggevraagde waarborgsommen worden in het begin van het kalenderjaar, volgend op de uiterste datum van terugvragen, overgeboekt naar de gemeentelijke inkomsten, na advies van team Ruimtelijke Ordening of team Milieu, Duurzaamheid en Huisvesting. De waarborg kan, op verzoek van die teams, desgevallend langer behouden blijven.
Een jaar voor het verstrijken van de vijfjarige termijn zal de gemeentelijke administratie de stellers van de waarborgen die nog niet zijn teruggevorderd hiervan in kennis stellen.
De waarborgen zijn echter definitief verworven door de gemeente indien de vijf jaar na het stellen van de waarborgen verstreken zijn en deze niet zijn teruggevorderd, zelfs indien de verwittiging door de gemeentelijke administratie om een of andere reden niet zou gebeurd zijn.
Dit reglement wordt bekendgemaakt via de gemeentelijke website.